«قویتر شدن اروپای شرقی» در بحبوحه جنگ اوکراین/ گزارش الجزیره
شفقنا آینده- دیمیتار بچف یکی از محققین اندیشکده کارنگی اروپا در یادداشتی در خبرگزاری الجزیره نوشت: با پایان سال ۲۰۲۲، جنگ در اوکراین هنوز بیوقفه ادامه دارد. جنگ یا به قولی «عملیات نظامی ویژه»ای که ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه آن را رقابت مرگ یا زندگی با آمریکا و متحدانش در ناتو میداند. غرب، اما به نوبه خود این جنگ را تهدیدی برای امنیت خود میداند و برای همین هم در این مدت از حاکمیت اوکراین دفاع کرده است.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، با این حال این تلقی که بسیاری از جنگ اوکراین دارند و آن را به نوعی در قالب نبردی بین ایالات متحده و روسیه میبینند، یک مشکل ذاتی دارد. این امر روحیه، انعطاف و فداکاریهای روزانه اوکراینیها را در مقاومتشان در برابر همسایه قدرتمند خود- که به دنبال ایجاد یک نظم مجدد امپریالیستی مسکومحور در فضای پس از فروپاشی شوروی است- نادیده میگیرد. اگر اوکراینیها عزم و ارادهای برای مقابله و مبارزه با تجاوز و بدخواهی نداشتند، هیچ مقدار کمک نظامی و مالی نمیتوانست کییف را در خنثی کردن جاهطلبی کرملین موفق کند.
این موضوع که در این جنگ ملتها و کشورهای اروپای شرقی توانستهاند در مبارزات و منازعات قدرت بین بازیگران بزرگتر نقشی قابل توجه داشته باشند، یکی از مسائل کلیدی این جنگ است. و این البته منحصر به اوکراین نمیشود و بسیار فراتر از این نمونه میرود.
لهستان حالا به بازیکنی بسیار تاثیرگذارتر از همیشه در عرصه دفاعی و نظامی اروپا تبدیل شده است. البته این تنها به دلیل این واقعیت نیست که این کشور در خط مقدم این درگیریها قرار دارد و بسیاری از پناهجویان اوکراینی ابتدا در این کشور مورد پذیرش قرار میگیرند، یا به این دلیل که لهستان مسیری زمینی برای تامین سلاح و کمکهای بشردوستانه به همسایه خود فراهم میکند. این حتی به این دلیل هم نیست که این کشور تاکنون بیش از سهونیم میلیارد دلار از جیب خود به اوکراین کمک فرستاده است.
بلکه لهستان قصد افزایش هزینههای دفاعی خود را در سال ۲۰۲۳ دارد و این هزینهها را از ۲.۲ درصد تولید ناخالص داخلی به رکورد ۳ درصد تولید ناخالص داخلی خود افزایش خواهد داد که یکی از بالاترین نرخها در ناتو است. این پول صرف نوسازی و گسترش نیروهای نظامی لهستان خواهد شد و میتواند ارتش این کشور را به یکی از بزرگترین ارتشهای این قاره تبدیل کند.
ورشو قصد دارد در قراردادی به ارزش ۵.۷۶ میلیارد دلار تانک و دیگر تجهیزات نظامی مورد نیاز خود را از کره جنوبی خریداری کند و طی چند سال آینده نیز چند جنگنده پیشرفته F-35 از آمریکا خواهد خرید.
مورد لهستان البته یک مورد استثنایی نیست. بودجه دفاعی رومانی قرار است در سال آینده به ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور برسد که تا حد قابل توجهی بیشتر از میانگین دو درصدی ناتو است. کشورهای حوزه بالتیک- لاتویا، لیتوانی و استونی- نیز قصد کردهاند که تا چند سال آینده هزینههای دفاعی خود را به ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود برسانند.
در واقع بیشتر کشورهای شرق اروپا در مقیاسی قابل توجه در حال تجهیز مجدد ارتش خود هستند و سیستمهای قدیمی خود را- که اغلب توسط شوروی ساخته شده بودند- یا به اوکراین منتقل کرده یا به کلی از بین خواهند برد.
همچنین باید نفوذ تازه به دست آمده اروپای شرقی در اتحادیه اروپا و ناتو را نیز در نظر بگیریم. سالیان سال اروپاییها لهستان و کشورهای بالتیک را به نفع روسیه نادیده میگرفتند.
این موضوع حتی پس از الحاق شبهجزیره کریمه اوکراین به روسیه و اولین مرحله جنگ در منطقه دونباس در سالهای ۲۰۱۴-۲۰۱۵ نیز ادامه داشت. ناظران اروپایی قطعاً یادشان است که امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه، در فینال جام جهانی ۲۰۱۸ در مسکو در کنار پوتین فرانسه را تشویق میکرد.
اما حمله امسال روسیه به اوکراین این روند را تغییر داد. حالا دیگر اتحادیه اروپا تحریمهای شدیدتری را- از جمله بر بخش سودآور انرژی- علیه مسکو اعمال میکند. در این میان لهستان و کشورهای بالتیک در خط مقدم این تلاش هستند و خواهان افزایش مجازاتهای اعمالشده علیه مسکو هستند. آنها احساس جسارت میکنند و سیاست اتحادیه اروپا را پیش میبرند.
همزمان جنگ اوکراین باعث افزایش قدرت «دوستان» پوتین نیز در اروپای شرقی شده است. این اتفاق فرصتی خدافرستاده برای ویکتور اوربان نخستوزیر مجارستان بود تا روند نزولی محبوبیت خود را تغییر داده و برای سومین بار در انتخابات پیروز شود. او به طرز ماهرانهای از ترسهای رأیدهندگان درباره اینکه پای کشورشان نیز به این جنگ کشیده شود استفاده کرد و با افزایش و سواستفاده از این ترسها آرای رایدهندگان را به سوی خود جلب کرد.
بعدتر اوربان توانست از تحریم اتحادیه اروپا بر نفت روسیه- که از طریق خط لوله دروژبا (دوستی) از مسیر بلاروس و اوکراین به مجارستان میرسید- معاف شود. او همچنین از حق وتوی خود برای بسته کمکی ۱۸ میلیارد یورویی (۱۹ میلیارد دلاری) به اوکراین به عنوان اهرمی برای رفع توقیف بودجه اختصاصی اتحادیه اروپا به مجارستان- که بروکسل آن را به اجرای اصلاحات مشروط کرده بود- استفاده کرد.
در شرایطی که مجارستان طرفدار کرملین مانعی در مسیر کمکهای اتحادیه اروپا به اوکراین بوده، اما در عین حال این کشور به مرکزیت فزاینده اروپای شرقی در این اتحادیه نیز کمک کرده است. در طی ۱۰ ماه گذشته اتحادیه اروپا تعهد بسیار جدیتری به کشورهای مشتاق مرز شرقی خود نشان داده است. اعتباری که حداقل بخشی از آن باید به بوداپست برسد، چرا که راننده سیاست خارجی این کشور- کمیسر اولیور ورهلی- یک دیپلمات حرفهای مجارستانی است (جالب توجه این که به اوربان هم نزدیک است).
البته سایر کشورهای اروپای شرقی نیز در این پروسه فعال بودهاند. لهستان، رومانی و سایر کشورهای منطقه به شدت برای پیوستن اوکراین و مولداوی به اتحادیه فشار آوردهاند.
برای مطالعه متن کامل خبر به الجزیره مراجعه کنید
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.