دکتر محمود شوری: بعید است روسیه سناریو «گرجستان و اوکراین» را برای سوئد و فنلاند تکرار کند/ ایران تاثیرپذیری بیشتری از نوع «بازی روسیه» در بازار انرژی خواهد داشت

شفقنا آینده- دکتر محمود شوری، کارشناس ارشد مسائل روسیه و معاون اندیشکده ایراس درباره چشم انداز جنگ اوکراین و احتمال گسترش آن به اروپا و همچنین تاثیر آن بر بازار انرژی جهان می گوید: آن چیزی که ما در عمل با آن روبرو هستیم یک بن بست در شرایط سیاسی و نظامی منطقه است. این بن بست رفتار روسیه را در روزها و ماه های آتی تحت تاثیر قرار می دهد و هم بر رفتار غرب تاثیر دارد. امروز روس ها به این واقعیت رسیده اند که صرفا نمی توانند با تکیه بر قدرتی سخت اهداف سیاست خارجی خود را پیش ببرند. اینکه کشور هایی چون سوئد و فنلاند هم در آستانه پیوستن به ناتو هستند را نمی توان اینطور تحلیل کرد که این کشور ها هم با همان پاسخی روبرو می شوند که روسیه به اوکراین و گرجستان داد.

وی همچنین می افزاید: روس ها با توجه به قدرتی که در حوزه انرژی دارند هر گونه دستکاری قیمت از سوی آن ها بر روی همه بازیگران تاثیر می گذارد. اینکه ایران در شرایط خاص سیاسی و اقتصادی است و با مشکلات تحریم دست به گریبان است مشکلات را برای ما بیش از بازیگران دیگر افزایش می دهد طبیعتا ما تاثیر پذیری بیشتری از این نوع بازی روسیه در بازار انرژی خواهیم داشت.

متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا آینده با دکتر شوری را می خوانید:

_ چه آینده ای در برابر جنگ اوکراین وجود دارد؟ با توجه به اینکه فنلاند و سوئد هم برای پیوستن به ناتو اعلام آمادگی کرده اند، آیا گسترش این جنگ به برخی از کشور های دیگر و شعله ور شدن این جنگ در اروپای شرقی ممکن است؟

آن چیزی که در عمل در جنگ اوکراین با آن روبرو هستیم یک بن بست در شرایط سیاسی و نظامی منطقه است

بن بست موجود رفتار روسیه را در ماه های آتی تحت تاثیر قرار می دهد

بعید است که روسیه بتواند سناریو گرجستان و اوکراین را باز تکرار کند

تا امروز مشخص شده است که نه روسیه آنطور که در ابتدای جنگ تصور می شد به سرعت به اهداف سیاسی و نظامی خود در اوکراین دست پیدا می کند، دست پیدا کرده و نه غرب ابزار کافی برای کنترل روسیه و ممانعت از تهاجم روسیه به اوکراین را در اختیار دارد. امروز ما در شرایطی هستیم که هر دو طرف به یک ارزیابی از میزان قدرت خود و قدرت رقیب دست پیدا کرده اند. آن چیزی که ما در عمل با آن روبرو هستیم یک بن بست در شرایط سیاسی و نظامی منطقه است. این بن بست رفتار روسیه را در روزها و ماه های آتی تحت تاثیر قرار می دهد و هم بر رفتار غرب تاثیر دارد. امروز روس ها به این واقعیت رسیده اند که صرفا نمی توانند با تکیه بر قدرتی سخت اهداف سیاست خارجی خود را پیش ببرند. اینکه کشور هایی چون سوئد و فنلاند هم در آستانه پیوستن به ناتو هستند را نمی توان اینطور تحلیل کرد که این کشور ها هم با همان پاسخی روبرو می شوند که روسیه به اوکراین و گرجستان داد. به نظر من بعید است که روسیه بتواند سناریو گرجستان و اوکراین را باز تکرار کند. شرایط در مورد سوئد و فنلاند بسیار متفاوت است و وضعیت را برای روسیه و طرف های غربی پیچیده خواهد کرد.

_ گفته می شود روسیه از سوی بسیاری از کشور ها تحریم شده و این کشور صادرات نفت و گاز خود را به بسیاری از کشور ها قطع کرده است. آیا تحریم روسیه به دلیل ارتباطاتی که بین دو کشور وجود دارد بر مشتریان بازار انرژی ایران نیز تاثیر گذاشته است؟ عکس العمل ایران در چنین شرایطی چه می تواند باشد؟

روسیه در شرایطی سخت و پیچیده قرار دارد

روسیه می خواهد با ابزار متغیر قیمت ها در بازار انرژی منافع خود را به پیش ببرد

اقدامات روسیه الزاما ایران را هدف نگرفته است

ایران تاثیر پذیری بیشتری از نوع بازی روسیه در بازار انرژی خواهد داشت

روسیه همانطور که گفتم در شرایطی سخت و پیچیده قرار دارد که ناگزیر است برای اینکه این جنگ را با ابعاد مختلف امنیتی و سیاسی و اقتصادی مدیریت کند، دست به هر کاری که به منفعت خود ببیند بزند و این وضعیت چیز عجیبی نیست. کشور روسیه در این شرایط می خواهد با ابزار انرژی و با متغیر قیمت ها در بازار انرژی منافع خود را به پیش ببرد و این وضعیت الزاما ربطی به ایران یا به هر کشور دیگری ندارد. این تلاشی از سوی روس ها است تا در این بازار سود خود را کسب کنند. اقدامات روسیه الزاما ایران را هدف نگرفته است بلکه تبعات سیاست های این کشور ممکن است دامن گیر ما هم بشود. این واقعیتی است که همیشه به اشکال مختلف به شکل رقابت هایی در حوزه انرژی وجود داشته است. ما هم در دوره هایی تلاش می کردیم که انرژی مان را ارزان قیمت تر بفروشیم ولی طبیعتا نوع تاثیر گذاری ما بر بازار با نوع تاثیر گذاری روسیه کاملا متفاوت است. روس ها با توجه به قدرتی که در حوزه انرژی دارند هر گونه دستکاری قیمت از سوی آن ها بر روی همه بازیگران تاثیر می گذارد. اینکه ایران در شرایط خاص سیاسی و اقتصادی است و با مشکلات تحریم دست به گریبان است مشکلات را برای ما بیش از بازیگران دیگر افزایش می دهد طبیعتا ما تاثیر پذیری بیشتری از این نوع بازی روسیه در بازار انرژی خواهیم داشت.

_ در حقیقت روسیه حامل های انرژی خود را با تخفیف های بالایی در بازار عرضه می کند آیا این وضعیت می تواند قیمت جهانی نفت و گاز را پایین بیاورد؟

نوع بازی روسیه تاثیری فوری بر قیمت نفت ندارد

امروز روسیه در حال انجام کارهایی است که قطعا تاثیرات خود را بر قیمت نفت و گاز می گذارد. اگر قیمت نفت امروز چندان تغییری نکرده نشان دهنده آن است که نوع بازی روسیه تاثیری فوری بر قیمت نفت ندارد ولی نمی شود نادیده گرفت که این نوع بازیگری به ویژه در شرایطی که وضعیت سیاسی به سمت آرامش بیشتری می رود حتما تاثیر خود را خواهد گذاشت. امروز متغیر ها آنقدر بر روی قیمت نفت تاثیر  دارند که نمی شود تاثیر یک عامل را با دقت برآورد کرد ولی هر چه شرایط به سمت ثبات بیشتر برود و وضعیت در بازار های جهانی عادی تر شود نوع بازی روسیه تاثیرات خود را بر روی قیمت انرژی بیشتر نشان می دهد و در چنین شرایطی ما هم از این موضوع متاثر خواهیم بود.

_ ایران به دلیل تحریم ها تحت فشار قرار دارد و اگر نتواند نفت بفروشد صدمه می بیند ایرن چطور می تواند این قضیه را جبران کند؟

ایران قدرت مانور زیادی در حوزه انرژی دنیا ندارد

وضعیت پیچیده تر از آن است که بتوان با توصیه ای کلی در بازار انرژی ورود کرد و تصور کنیم که چنین توصیه هایی تغییراتی جدی در وضعیت اقتصادی ایران ایجاد می کند. به هر حال ایران در حوزه سیاست خارجی خود مسیری را طی کرده است که به اشکال مختلفی بر شرایط اقتصادی ایران تاثیر گذار است ما چه در نوع رابطه ای که با روسیه داریم و چه در نوع تعاملاتی که با سایر کشور های جهان داریم مسیری را طی کرده ایم و قدرت مانور زیادی برای بازی در این حوزه به ما نمی دهد. ساده نیست که با توصیه ای مشخص بتوانیم وضعیت را بهتر کنیم توصیه ها بیشتر به این سمت می رود که در موضوعات جدی تر و کلانتر و در حوزه سیاست خارجی ایران بحث های خاصی را دنبال کنیم.