زمان انتشار : ۱ دی ,۱۳۹۸ | ساعت : 11:43 | کد خبر : 207071 |
,

خاورمیانه در سال ۲۰۲۰؛ دکتر علی‌اصغر زرگر: تداوم جریان تضعیف دولت- ملت‌ها/ احتمال مذاکره ایران و آمریکا در دور بعدی ریاست جمهوری ایران/ از هر گونه جنگ پرهیز خواهد شد/ احتمال تقسیم نفوذ قدرت ها در منطقه

شفقنا آینده- یک استاد دانشگاه و کارشناس مسایل بین الملل معتقد است: اگر دیپلماسی فعالی بین ایران و قدرت های بزرگ بوجود بیاید که من این مساله را پیش بینی می کنم می توان با تقسیم نفوذ مساله خاورمیانه را حل کرد و به درصدی در سوریه نفوذ داشت و در بازسازی ها مشارکت کرد و در عراق نیز به همین صورت عمل کرد.  من فکر می کنم اگر ایران بخواهد در آینده مذاکراتی با آمریکا در مورد منطقه انجام بدهد باید به همین صورت معامله کند، در این صورت مساله هسته ای و موشکی نیز منتفی است.

دکتر علی اصغر زرگر، استاد علوم سیاسی در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که پیش بینی شما برای تحولات سال ۲۰۲۰ چیست؟ بخصوص در منطقه خاورمیانه شاهد چه تحولاتی خواهیم بود؟ اظهار داشت: تحقیقات آینده نگری، این روزها روش تحقیقی جدید است و رشته ای در علوم سیاسی است که پایان نامه هایی با این موضوع موجود است و بر اساس یک سری تئوری ها آینده نگری در ارتباط با اتفاقات شکل می گیرد ولی این پیش بینی ها معمولا به صورت دراز مدت است و روند های موجود در کشورهای مختلف مورد بررسی قرار می گیرد و گفته می شود اگر این روند ها به صورت ثابت ادامه پیدا کند به این نتایج می انجامد.

تداوم جریان تضعیف دولت- ملت‌ها در خاورمیانه برای چند سال آینده

وی افزود: با توجه به تجربیات، نظر من بر این است که در خاورمیانه از افغانستان تا مدیترانه و از دریای سرخ تا کشورهای جنوب روسیه جریان تضعیف دولت ملت ها برای چند سال آینده نیز تداوم خواهد داشت. چون در کشورهایی نظیر سوریه و عراق و افغانستان ارتش ها متلاشی شده اند و هنوز مساله دولت ملت به آن صورت شکل نگرفته است از نظر اقتصادی در این کشورها اقتصادها آسیب فراوان دیده و به بازسازی نیاز دارند. این بازسازی نیز در کشورهای خاورمیانه معمولا دیرپا است. همانطور که آثار تخریبی جنگ تحمیلی در ایران هنوز هم دوام دارد و اگر در این کشورها در چند سال آینده شاهد ثباتی باشیم و پروسه ملت دولت به ثبات برسد باز هم درگیر مسائل مربوط به بازسازی و فقر و موضوعات طبقاتی خواهند بود و بی ثباتی ها در این کشورها تداوم خواهند داشت. چون گروههایی کمتر و گروههایی بیشتر منتفع می شوند و همین به بی ثباتی ها دامن می زند.

در صورت روی کار آمدن رییس جمهوری غیر ترامپ هم، تحریم ها علیه ایران به راحتی لغو نخواهد شد

ایرانی ها باید به منابع داخلی تکیه کنند

در آینده می توان به رشد اقتصادی معقولی رسید

زرگر تصریح کرد: در مورد ایران شکی نیست که اگر در سال ۲۰۲۰ ترامپ برنده نشود و دموکرات ها بر سر کار بیایند و یا فرد دیگری به جای ترامپ از جمهوری خواهان بر سر کار بیاید، سیاست ها در آمریکا نمی تواند به یکباره ۱۸۰ درجه تغییر مسیر بدهد و با توجه به شبکه عظیمی که ۷۰ تا ۸۰ درصد از نیروی آمریکا روی آن کار می کنند این وضعیت یک شبه و یا یک ساله از هم نمی پاشد و تحریم ها تداوم خواهد داشت. هر چند که در بخش هایی مداخلات با سیاستگذاری هایی از بین خواهد رفت ولی این تحریم ها ادامه خواهد داشت و به راحتی لغو نمی شود. به نظر می رسد وضعیت بین المللی ایران به همین صورت در سال ۲۰۲۰ نیز ادامه داشته باشد. بنابر این ایرانی ها باید روی پای خود بایستند و به منابع داخلی تکیه کنند و از دیپلماسی فعالی استفاده کنند و با کشورهایی که حاضر به شکستن تحریم های ایران هستند همکاری های بیشتری داشته باشند. به نظر من این کار در حال انجام است و تا یک سال آینده که ریاست جمهوری نیز بر سر کار است جمیع نظرات باید بر این باشد که به رشدی اقتصادی برسند. احتمالا اگر دولت آینده نیز بوجود بیاید و ثباتی در رده های بالای رهبری وجود داشته باشد، این کار امکان پذیر است و در آینده می توان به رشد اقتصادی معقولی رسید.

از هر گونه جنگ و بی ثباتی در منطقه پرهیز خواهد شد

دکتر زرگر در ادامه گفت: اما در سایر کشورها از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس با توجه به ثبات نسبی داخلی و اینکه سیاست ها به سمت و سوی قدرت های بزرگ غربی است به نظر می رسد ثبات نسبی وجود داشته باشد و همگرایی داخلی و اتحاد آنها با کشورهای غربی و آمریکا در این است که دشمنی و روابط خشونت آمیز با ایران را تا حدودی حفظ کنند. ولی در هر صورت از هر گونه جنگ و بی ثباتی در منطقه پرهیز خواهد شد. به نظر من این وضعیت ها حتی تا ده سال آینده نیز تداوم خواهد داشت.

ایران تا بینهایت از تمامیت ارضی عراق دفاع خواهد کرد

تقسیم نفوذ در سوریه به نفع سوریه است

این کارشناس مسایل بین الملل در پاسخ به این سوال که احتمال تجزیه در برخی کشورهای خاورمیانه چقدر مطرح است؟ گفت: کشورهای اروپایی و قدرت های منطقه ای مثل عربستان و ترکیه و ایران معمولا علاقه ای به تجزیه این کشورها ندارند. در ایران ما هم کردها و مناطق کرد نشین را داریم و تلاش کرده ایم تا تمامیت ارضی عراق حفظ شود. ایران تا بینهایت از تمامیت ارضی عراق دفاع خواهد کرد. همینطور ترکیه که بخاطر مساله کردهای ترکیه با تجزیه عراق مخالف هستند شاید تلاش هایی از جانب سایر کشور ها وجود داشته باشد ولی یک موضوع مطرح است بخش مهم نفت عراق در کشورهای جنوبی و شیعه نشین عراق است. آنها نیز نمی خواهند بخشی مستقل شود و در همسایگی ایران قرار بگیرد. و یا نفت موصل که در منطقه کرد نشین است. به همین دلیل عراق نیز علاقه ای به تجزیه ندارد. کشور عراق در حدود ۴۰ تا ۵۰ سال به طور مستقل اداره شده است. کرد ها انتخابات برگذار کرده اند ولی به دلیل مخالفت ایران و ترکیه و دولت مرکزی عراق نتوانستند استقلال خود را به دست بگیرند. در مورد سوریه باید گفت دولت مرکزی هنوز قدرت خود را به دست نیاورده است و به نظر می رسد آمریکایی ها، ترک ها و اسرائیلی ها بر این عقیده اند که نظر ایران و روسیه را جلب کنند و در سوریه تقسیم نفوذ انجام بدهند و این به نفع سوریه است و هم اسرائیلی ها و آمریکا و هم ایرانی ها و روس ها راضی خواهند بود و به این ترتیب تمامیت ارضی سوریه نیز حفظ خواهد شد.

احتمال برقراری دیپلماسی فعال بین ایران و قدرت های بزرگ در آینده

با تقسیم نفوذ مساله خاورمانه حل می شود

اگر ایران بخواهد در مورد منطقه مذاکراتی با آمریکا انجام بدهد، باید معامله کند

وی در خصوص اینکه آیا با تقسیم نفوذ می توانیم شاهد ثبات بیشتری در خاورمیانه باشیم؟ اظهار داشت: به نظر من خاورمیانه همیشه به تقسیم نفوذ عادت کرده است. در سال ۱۹۰۷ می بینیم که ایران را بین روسیه و انگلیس تقسیم نفوذ کردند و افغانستان را به انگلیسی ها می دهند و منطقه را بین گروههای دیگری تقسیم می کنند. بعد از جنگ جهانی اول می بینید که سوریه و لبنان به فرانسه داده می شود و عراق و فلسطین به انگلیسی ها داده می شود و عربستان و نفتش به آمریکا واگذار می شود. این ها مثالی از تقسیم نفوذ در منطقه است. مساله صفر و صد که ما به دنبال آن هستیم معنایی ندارد و به همین وضعیت می انجامد که گفته شد. می گویند ایران در منطقه دخالت می کند اما حرفی از این زده نمی شود که خودشان از هزاران فرسنگ دور تر نیرو به عراق و افغانستان و سوریه فرستاده اند. نیروهای ایرانی در منطقه شرور هستند و نیروهای آمریکایی در منطقه ضامن امنیت! بنابراین اگر دیپلماسی فعالی بین ایران و قدرت های بزرگ بوجود بیاید که من این مساله را پیش بینی می کنم. می توان با تقسیم نفوذ مساله را حل کرد و ایران درصدی در سوریه نفوذ داشته باشد و در بازسازی ها مشارکت کند و در عراق نیز به همین صورت عمل کرد. من فکر می کنم اگر ایران بخواهد در آینده مذاکراتی با آمریکا در مورد منطقه انجام بدهد باید به همین صورت معامله کند،

آمریکا به هیچ وجه قصد جنگ ندارد

دکتر زرگر در پاسخ به این سوال که آمریکا تعداد زیادی از نیروهای خود را از منطقه خارج کرده است، کاخ سفید مرتبا از کم کردن نفوذ فیزیکی خود در خاورمیانه صحبت می کند این مساله چه آینده ای برای منطقه رقم می زند؟ گفت: شاید مساله بر عکس باشد. در مورد احتمال جنگ بین ایران و آمریکا عقیده من بر این بود که اگر آمریکا قصد جنگ با ایران را داشت ناوهای خود را از خلیج فارس خارج می کرد تا آسیب پذیر نباشند. بنابراین حضور آنها در مرزهای ایران به این معنی است که نمی خواهند جنگی را شروع کنند.  نیروهایی که آمریکا در سوریه و عراق و عربستان و افغانستان و سایر نقاط خلیج فارس دارند آسیب پذیر هستند و در حقیقت خیمه های دشمن هستند که به قول فرمانده سپاه ما به نزدیکی این خیمه ها رسیده ایم. آمریکایی ها در صورت وقوع هر جنگی از مواضعی خارج از خلیج فارس اهدافی را در ایران مورد هدف قرار خواهند داد. با پهبادها و هواپیماهای رادار گریز و موشک و… مراکز صنعتی و پالایشگاهها مورد هدف قرار می گیرد. ولی ایران کشوری بزرگ است و ملی گرایی ایران معمولا در زمانی که دشمن وارد خاک کشور می شود بیدار می شود ولی آمریکا به هیچ وجه چنین قصدی ندارد.

ایران می توانست وعده هایی برای مذاکره اعلام کند و خارج از برجام مذاکراتی با آمریکا داشته باشد

وی در مورد اینکه ولی همواره تهدید نظامی از سوی آمریکا در مورد ایران وجود داشته است اظهار کرد: بله تهدید نظامی همیشه وجود دارد معمولا جنگهای برون مرزی آمریکا در شش ماهه پایانی آخرین دوره ریاست جمهوری ها شروع شده است. و در حقیقت این چند ماهه خطرناکترین زمان است و رییس جمهور ها با درگیر کردن خود در جنگی خارجی بر انتخابات ریاست جمهوری تاثیر می گذارند. ولی در مورد ایران پاسخ ما به آمریکا می تواند ما را با سایر کشورهای منطقه درگیر کند. و ما در مخمصه خاصی قرار می گیریم. امروز نمی توان چنین پیش بینی داشت ولی این خطرات وجود دارد. به نظر من ایران می توانست وعده هایی برای مذاکره اعلام کند و خارج از برجام مذاکراتی با آمریکا داشته باشد. مذاکره به معنی این نیست که به یکباره تحت سلطه قرار بگیریم آمریکا و شوروی ده سال در مورد موشک های دور برد مذاکره کردند.

این امکان وجود دارد با توجه به تجربیات رییس جمهور فعلی ایران، رییس جمهور آینده با شروطی بر سر کار آید که بتواند مذاکراتی با آمریکا صورت بدهد

این کارشناس مسایل بین الملل در پاسخ به این سوال که آیا در ده سال آینده ایران و آمریکا می توانند به استراتژی مذاکرات دست پیدا کنند؟ گفت: در این شکی نیست. معمولا ابا کردن از مذاکرات گاهی نشانه ضعف است. اگر قدرتمند باشید و به خود متکی شوید ابایی از مذاکره ندارید. در مذاکرات دیپلماتیک ابتدا باید زمین بازی و جایی که بازی دیپلماسی در جریان دارد و مورد قبول همه است، مشخص شود. به طور مثال سازمان ملل را قبول دارند و بعد مساله شناخت موضع و منافع آمریکا در منطقه مطرح است. این امکان وجود دارد با توجه به تجربیات رییس جمهور فعلی، رییس جمهور آینده با شروطی بر سر کار می آید که بتواند مذاکراتی صورت بدهد. همانطور که رهبری بارها و بارها اعلام کرده است آنها باید به برجام برگردند تا با هم مذاکره کنیم ولی آمریکایی ها زمینه را اینطور نچیده اند و گفته شد برجام، بی برجام و باید در زمینه جدیدی مذاکره کنیم. باید از آمریکایی ها پرسید زمینه جدید شما چیست؟!

آمریکایی ها معمولا برای بار دوم همان رییس جمهور را انتخاب می کنند

ایران نمی تواند بر اساس تغییر رییس جمهور در آمریکا برنامه ریزی کند

وی در خصوص اینکه آیا این امکان وجود دارد که با انتخاب مجدد ترامپ این مساله به جریان بیافتد؟ گفت: آمریکایی ها معمولا برای بار دوم همان رییس جمهور را انتخاب می کنند و کاندیداهای دموکرات ها نیز شخصیت هایی نیستند که از پس ترامپ بر بیایند. شاید اگر اوباما بود، مجددا انتخاب می شد. ایران نمی تواند بر اساس تغییر رییس جمهور در آمریکا برنامه ریزی کند و باید موضوع را همانطور که هست پیش بینی کند. در مورد اروپا در مساله برجام مشخص شد که در ارتباط با آمریکا و با ارتباطات مالی و بانکی که با آمریکا دارد حالت استقلال ندارد و وابستگی شدید اقتصادی به آمریکا دارد همانطور که انگلیسی ها به توصیه ترامپ از برجام بیرون رفتند.

روس ها در صادرات گاز ایران به اروپا کارشکنی کردند

زرگر در مورد اینکه با تضعیف اتحادیه اروپا کدام کشورها قدرت می گیرند و نفوذ بیشتری در دنیا خواهند داشت؟ تصریح کرد: یکی از این کشورها روسیه است. روسیه به سمت قدرتمند شدن می رود. با لوله گازی که به چین و ترکیه و آلمان کشیده اند بیش از ۴۰ درصد از منابع ارزی دولت را تامین می کنند با توجه به تحریم ایران، روسها گاز خود را می فروشند. این گازی که به چین صادر شد می توانست از طرف ایران باشد و به راحتی از طریق مرز مشترک بین افغانستان و چین به غرب چین صادر شود. همچنین می توانستیم به هند گاز بدهیم که همه تماما درگیر مساله تحریم شد و روس ها از این موضوع بهره برداری کردند. روس ها حتی در کار ما کارشکنی کردند، ما می خواستیم گاز کافی به ترکیه بدهیم و ترک ها نیز به اروپا لوله کشی کنند و در حقیقت گاز مرکز اروپا توسط ما تامین شود ولی روس ها ما را به طرف هند بردند و در آن منطقه نیز آمریکای ها و اختلافات بین هند و پاکستان مانع از حرکت ما شد و ایران به عنوان دومین دارنده گاز دنیا بعد از روسیه نتوانست از این امکان بهره برداری کند.

وضعیت اقتصادی ایران در سال آینده وضعیتی باثبات و رو به رشد خواهد بود

وی در پاسخ به یان سوال که ایران بدون صادر کردن منابع خود چگونه می تواند به رشد اقتصادی شکل بدهد؟ گفت: ما جمعیتی ۸۳ میلیونی داریم و هیچ کشوری به اندازه ما از گاز استفاده نمی کند. منابع اصلی ما امروز مصرف داخلی دارد. نیروگاهها و پتروشیمی ها و مصارف خانگی و… هستند و بخشی به عراق و ترکیه صادر می شود. یکی از علت های اینکه گاز ما مورد اعتماد کشورهای خریدار نیست همین موضوع است که بخش عمده ای از گاز ما به مصرف داخلی اختصاص دارد. درحالیکه کشورهای دیگری از جمله سوییس از نیروی برق استفاده می کنند. این درحالی است که دو سوم مملکت ما گاز دارد و هنوز یک سوم کشور ما باقی مانده است. پس مصرف ما روز به روز بالا خواهد رفت و صادرات گاز نیز به سرمایه گذاران خارجی نیاز دارد تا در پارس جنوبی و سایر نقاط کشور سرمایه گذاری کنند و بعد آن گاز پالایش شود و صادر گردد. این اوضاع باعث می شود شاهد تغییرات عمده ای نباشیم. ولی باز هم می گویم که وضعیت اقتصادی ایران در سال آینده وضعیتی باثبات و رو به رشد خواهد بود. در چهار سال گذشته در حدود ۱۲ هزار کارخانه که هر کدام بیش از ۶۰ تا ۷۰ نفر پرسنل داشتند به تعطیلی کشیده شد. در برخی به دلیل خصوصی سازی بدون نظارت بود و برخی به دلیل بالا رفتن مواد اولیه و بالا رفتن قیمت ارز بود و برخی به دلیل واردات بی رویه که می توان از نساجی ها و صنعت کفش نام برد به همین دلیل با کنترل واردات می توان بخشی از این کارخانجات را راه اندازی کرد.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.